جنگ بدر - سریه نخله

جنگ بدر تنها دو سال بعد از هجرت مسلمانان از مکه به مدینه اتفاق افتاد. پس از اینکه خداوند در قرآن اولین فرمان جهاد را صادر نمود:

سوره حج آیه ۳۹ و ۴۰

أُذِنَ لِلَّذِینَ یُقَاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَإِنَّ اللَّهَ عَلَى نَصْرِهِمْ لَقَدِیرٌ / الَّذِینَ أُخْرِجُوا مِنْ دِیَارِهِمْ بِغَیْرِ حَقٍّ إِلَّا أَنْ یَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوَامِعُ وَبِیَعٌ وَصَلَوَاتٌ وَمَسَاجِدُ یُذْکَرُ فِیهَا اسْمُ اللَّهِ کَثِیرًا وَلَیَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ یَنْصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِیٌّ عَزِیزٌ 

ترجمه مکارم شیرازی: به کسانی که جنگ بر آنان تحمیل گردیده، اجازه جهاد داده شده است؛ چرا که مورد ستم قرار گرفته‌اند؛ و خدا بر یاری آنها تواناست / همانها که از خانه و شهر خود، به ناحق رانده شدند، جز اینکه می‌گفتند: «پروردگار ما، خدای یکتاست!» و اگر خداوند بعضی از مردم را بوسیله بعضی دیگر دفع نکند، دیرها و صومعه‌ها، و معابد یهود و نصارا، و مساجدی که نام خدا در آن بسیار برده می‌شود، ویران می‌گردد! و خداوند کسانی را که یاری او کنند (و از آیینش دفاع نمایند) یاری می‌کند؛ خداوند قوی و شکست ناپذیر است.

سوال اول: در حالیکه در اسلام ادعا میشود تنها اجازه جنگ دفاعی داریم چرا اینجا اجازه جنگ تهاجمی به مسلمانان داده میشود؟

پس از صدور فرمان فوق، مسلمانان چند درگیری مختصر با همدیگر داشتند که یکی از آنان سریه نخله بود. این سریه در ماه حرام اتفاق افتاد و بهمین علت باعث اعتراض مشرکان شد. زیرا طبق سنن اعراب هرگونه درگیری در چهار ماه حرام سال ممنوع بود. 

ماجرا از این قرار بود که پیامبر تعدادی از مسلمانان را به ماموریتی فرستاد و به آنان نامه ای داد و از آنان خواست آن را بعد از ۲ روز باز کنند. (چرا؟) طی این نامه پیامبر به آنان دستور داده بود به سرزمین نخله بروند و مراقب قریش باشند و اخبار آنان را جمع آوری کنند. اما آنان در سرزمین نخله به کاروانی برخورد میکنند و با آنان وارد جنگ میشوند. حاصل این جنگ اولین غنیمت مسلمانان است. وقتی مسلمانان غنایم و اسیران را نزد پیامبر آوردند، پیامبر بی اعتنایی کردند و فرمودند به خدا قسم دستور جنگ در ماه حرام نداده بوم، زیرا موافق شکستن حرمت ماه حرام نبودند. 

در این زمان آیه ۲۱۷ سوره بقره نازل میشود:

سوره بقره آیه ۲۱۷

یَسْأَلُونَکَ عَنِ الشَّهْرِ الْحَرَامِ قِتَالٍ فِیهِ قُلْ قِتَالٌ فِیهِ کَبِیرٌ وَصَدٌّ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ وَکُفْرٌ بِهِ وَالْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَإِخْرَاجُ أَهْلِهِ مِنْهُ أَکْبَرُ عِنْدَ اللَّهِ وَالْفِتْنَهُ أَکْبَرُ مِنَ الْقَتْلِ وَلَا یَزَالُونَ یُقَاتِلُونَکُمْ حَتَّى یَرُدُّوکُمْ عَنْ دِینِکُمْ إِنِ اسْتَطَاعُوا وَمَنْ یَرْتَدِدْ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَیَمُتْ وَهُوَ کَافِرٌ فَأُولَئِکَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فِی الدُّنْیَا وَالْآخِرَهِ وَأُولَئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ

ترجمه مکارم شیرازی: از تو، در باره جنگ کردن در ماه حرام، سؤال می‌کنند؛ بگو: «جنگ در آن، (گناهی) بزرگ است؛ ولی جلوگیری از راه خدا (و گرایش مردم به آیین حق) و کفر ورزیدن نسبت به او و هتک احترام مسجد الحرام، و اخراج ساکنان آن، نزد خداوند مهمتر از آن است؛ و ایجاد فتنه، (و محیط نامساعد، که مردم را به کفر، تشویق و از ایمان بازمی‌دارد) حتّی از قتل بالاتر است. و مشرکان، پیوسته با شما می‌جنگند، تا اگر بتوانند شما را از آیینتان برگردانند؛ ولی کسی که از آیینش برگردد، و در حال کفر بمیرد، تمام اعمال نیک (گذشته) او، در دنیا و آخرت، برباد می‌رود؛ و آنان اهل دوزخند؛ و همیشه در آن خواهند بود.

سوال دوم:‌ چرا در ترجمه قرآن نیاز به استفاده مکرر از پرانتز برای توضیح و توصیف مفهوم قرآن است؟ در حالی که گاهی این پرانتزها معنی اصل آیه را تحت تاثیر قرار میدهند؟

سوال سوم:‌ اگر قتل در ماه حرام مجاز بود چرا قرآن از ابتدا به آن اشاره نکرد تا مشرکان آگاه باشند؟

پس از نزول آیه فوق،‌پیامبر غنایم را پذیرفت و اسیران را در برابر مبلغی آزاد کرد. 

سوال چهارم:‌چرا پیامبر غنایم را تصاحب کرد؟ نبایستی آنان را به مشرکان برمیگرداند؟

سوال پنجم: چرا پیامبر به درستی فرستادگان خود را با وظایف خود آشنا نکرد تا جنگ در ماه حرام پیش نیاید؟

x